της Νινέτας Κοντράρου – Ρασσιά
Σκιές ανθρώπων,σιδερένια περιγράμματα κι ανάμεσά τους να φυσάει ο άνεμος της Πυθίας το βραχνό χρησμό. Είναι οι «Διερχόμενοι» του Γιώργου Ξένου, εγκατεστημένοι εδώ και ένα μήνα στον αρχαιολογικό χώρο και στο Μουσείο των Δελφών. Εργα υπαινικτικά, που συνδιαλέγονται με ένα βαριά φορτισμένο ιστορικό χώρο, έργα που παράλληλα συνομιλούν με τα στοιχεία της φύσης, τα οποία τώρα το χειμώνα παλεύουν στο δελφικό τοπίο με φόντο τους φοβερούς βράχους, με τις Φαιδριάδες πέτρες να κρέμονται από πάνω απειλητικά κι ένα ευρύτερο περιβάλλον μαγικό, εξ ου και σηματοδοτεί στους αιώνες τον ομφαλό της Γης.
Φορείς πληροφοριών
Στους σημερινούς επισκέπτες, που είναι πολλοί αυτή την εποχή λόγω των γειτονικών χιονοδρομικών κέντρων (10 χλμ. από την Αράχοβα στους πρόποδες του Παρνασσού), ίσως να έχει διαφύγει μια ζωντανή σκιά, κάπου σε μια γωνιά, που αφουγκράζεται ήχους και καταγράφει κινήσεις ανθρώπων στην περιπλάνησή τους ανάμεσα στα έργα σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας και τα αρχαία κατάλοιπα. Είναι ο ίδιος ο καλλιτέχνης που επεξεργάζεται τους «Διερχόμενους» ως φορείς πληροφοριών, γιατί έχουν περάσει εκατομμύρια άνθρωποι από εκεί, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ο Γιώργος Ξένος πιστεύει πως «κάθε άνθρωπος είναι φορέας όχι μιας αλλά πολλών πληροφοριών και όλοι είμαστε εν δυνάμει επεξεργαστές κάθε πληροφορίας». Οσο για τον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών, αυτός εμπεριέχει κατά την άποψή του τους Διερχόμενους, όσους συρρέουν από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. «Αλλωστε τα μεγάλα πνευματικά και θρησκευτικά κέντρα της αρχαιότητας όπως αυτό, είτε ήταν ναοί είτε μαντεία είτε και τα δύο μαζί, ως χώροι θέωσης και διαλόγου, συγκέντρωναν διερχόμενους που συναναστρέφονταν και διαλέγονταν μεταξύ τους. Σήμερα, ο καθένας μας ως διερχόμενος μεταφέρει μια αισθητική που είναι εν τέλει και η καταγωγή του. Το πώς είσαι ντυμένος, το πώς περπατάς, πώς κινείσαι, ακόμη και η συμπεριφορά σου φανερώνει την απώτερη καταγωγή σου».
Δεν είναι λοιπόν τυχαίος ο τόπος που έχουν τοποθετηθεί τα έργα του Ξένου. Ο καλλιτέχνης μαζί με την επικεφαλής του αρχαιολογικού χώρου Νάνση Ψάλτη επέλεξαν δύο σημεία: το μεγάλο πλάτωμα της Ρωμαϊκής Αγοράς στην είσοδο του χώρου, γιατί η Αγορά συγκεντρώνει από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα κόσμο που συναναστρέφεται και ανταλλάσσει πληροφορίες όπως και ιδέες, και ένα ακόμη πλάτωμα ανηφορίζοντας την Ιερά οδό, μετά το Θησαυρό των Αθηναίων, κοντά στο Θησαυρό των Σιφνίων και των Βοιωτών. Σε εκείνο το σημείο κυρίως έφηβοι, παιδιά Γυμνασίου που επισκέπτονται το χώρο με το σχολείο, πλησιάζουν και βάζουν τη μορφή τους ανάμεσα στα σιδερένια περιγράμματα γεμίζοντας έτσι το κενό. Αλλοι, τα αφήνουν πίσω τους σαν σκιές και όταν τις προσπεράσουν, ξαναγυρίζουν να δουν την περίεργη αυτή φιγούρα που υπάρχει και δεν υπάρχει, αφήνοντας να φαίνεται το δελφικό τοπίο. Η σχέση των έργων με το περιβάλλον και τον άνθρωπο είναι τώρα στοιχείο διερεύνησης από τον καλλιτέχνη, ο οποίος παρατηρεί τις κινήσεις των ανθρώπων και τις αντιδράσεις τους. «Μια μέρα βλέπω ένα γκρουπάκι από Ιάπωνες φοιτητές ενός Τμήματος Ρητορικής, δηλαδή μελλοντικούς ρήτορες. Ανηφόριζαν αμέριμνοι την Ιερά οδό, όταν ξαφνικά βλέπουν τα περιγράμματα, κοντοστέκονται, δίνουν σημασία στο μήνυμα της εικόνας, γιατί έχουν στην κουλτούρα τους την αφαίρεση και το μίνιμαλ, ενώ τα Ελληνόπουλα αντιμετωπίζουν το ίδιο θέαμα ως κάτι αξιοπερίεργο. Ρωτούν γιατί υπάρχει το κενό στις ανθρώπινες φιγούρες* και μόλις τους εξηγήσεις το σκεπτικό, νιώθουν σαν να το ήξεραν από παλιά, σαν να ήταν εξοικειωμένοι με την ιδέα πάντα».
Οι επτά Πύλες
Οι «Διερχόμενοι» για τον Ξένο σηματοδοτούν έναν αναστοχασμό πάνω στο Δελφικό πνεύμα και στο φως. Συνεχίζουν με ένα συμβολικό τρόπο το διάλογο ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Το ίδιο πνεύμα υπηρετούν σι επτά Πύλες του, μια εγκατάσταση από σίδηρο που εκτίθεται στο Μουσείο, όπως επίσης η τεράστια Κιβωτός της Πληροφορίας από plexi glass, η Πύλη της ακατάληπτης Γραφής στην αίθουσα του Αντίνοου, που παραπέμπει στους ακατάληπτους χρησμούς της Πυθίας, η μικρογλυππκή του σε μια σειρά από εσοχές, όπως ο λαβύρινθος που σχηματίζεται από πύλες, οι κρυστάλλινες σφαίρες δηλωτικές της παραμόρφωσης από την οποία, σύμφωνα με τον καλλιτέχνη, πηγάζει το καινούργιο.
«Η έκθεση αυτή στους Δελφούς είναι μια σημαντική στιγμή μου» λέει ο Γ. Ξένος, απορροφημένος στη μεθοδική συγκέντρωση ήχων και εικόνων από τους Δελφούς, στοιχεία που θα συνοδεύουν από δω και πέρα τα συγκεκριμένα έργα.
