της Έλσας Σπυριδοπούλου
Ο Γιώργος Ξένος είναι ένας καλλιτέχνης που, εδώ και 30 χρόνια, «παντρεύει» το σχέδιο, τη ζωγραφική, την ποίηση και την πολιτική προοπτική. Η έκθεση του «Γεωμετρία εν αναμονή», που φιλοξενείται στο Μακεδόνικο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, αποτελεί ένα δείγμα αυτής της πορείας. Πρόσωπα και σχέδια «ντυμένα» με γραμμές εκφραστικές και φόρμες ελεύθερες, που αναπτύσσονται σε μεγάλες επιφάνειες, κυρίως από χαρτί. Δουλεύοντας κατά κύριο λόγο με ακρυλικά και υδροχρώματα, προσδίδει διαφάνεια και ρευστότητα στις ζωγραφικές συνθέσεις του.
Ο Γιώργος Ξένος είναι ένας πολίτης του κόσμου. Γεννήθηκε ιο 1953 στην Αθήνα, σπούδασε στο Παρίσι, από το 1983 ως το 1986 έζησε και εργάστηκε στην Αθήνα, το 1987 εργάστηκε στη Γερμανία και την περίοδο 1988-1992 στο Βερολίνο, όπου βίωσε τα γεγονότα της πτώσης του Τείχους. Το 1993 επέστρεψε στην Ελλάδα και έκτοτε ζει και δουλεύει στην Αθήνα, αλλά ανά πάσα στιγμή, όπως ανέφερε σε κουβέντα μας, μπορεί να βρεθεί σε οποιοδήποιε σημείο του πλανήτη. Όλες αυτές οι εικόνες που κουβαλά δημιουργούν και τη «γεωμετρία» του, δηλαδή τον χώρο όπου μένει. Οι φιγούρες και τα σχέδια του αναπαριστούν τον κόσμο γύρω του. Και μιλάει μ’ αυτά. Επικοινωνεί. Δεν είναι άψυχα. Τον καλωσορίζουν, του πεισμώνουν, του κάνουν μούτρα, του χαμογελούν. Ακόμη και όταν τους βρίσκει νέο σπίτι, σε ένα μουσείο -γιατί κυρίως σε τέτοιους χώρους θα τα βρείτε- παρά σε μια γκαλερί. Όπως τώρα τα ανθρωπάκια με το ανοιχτό στόμα, που μπορείτε να δείτε στο Μακεδόνικο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
«Έχουν ανοιχτό στόμα σαν κάτι φοβερό να γίνεται, ή για να φωνάξουν, να αναγγείλουν κάτι που βλέπουν ότι έρχεται. Αυιό έχει να κάνει με τη γεωμετρία εν αναμονή. Μπορεί να τη βλέπουμε, να είναι στο όριο του να φανεί μια νέα γεωμετρία. Και γεωμετρία είναι ο χώρος που μένουμε. Είναι μια γραμμή σε ένα άσπρο χαρτί. Είναι ορίζοντας».
Μιλάτε με τα έργα σας;
Να σας πω ένα παράδειγμα. Είχα να πάω στο εργαστήρι 4-5 μέρες, και όταν τα είδα, ο ένας από εδώ, ο άλλος από εκεί, μούτρα, κακό, μια σύγχυση μεταξύ τούς! Λέω, καλά ρε παιδιά, δεν έχουμε το δικαίωμα να λείψουμε λίγο; Και πετάγεται ένας και λέει «καλά, ούτε ένα αστείο δεν μπορούμε να κάνουμε;» (γέλια). Πριν φύγουμε από το εργαστήρι, τους είπα «ετοιμαστείτε τώρα, πηγαίνετε για δουλειά» (γέλια). Με όλα τα έργα γίνεται αυτό. Είναι ένας εσωτερικός διάλογος.
Πώς μπορείτε και τα αποχωρίζεστε λοιπόν;
Τα κουβαλάς μέσα σου. Είναι πικρό βέβαια, αλλά το καλό είναι όταν πηγαίνουν σε μουσεία, όταν εκτίθενται σε δημόσιους χώρους. Εγώ έχω μία τέτοια στρατηγική -όχι ότι είμαι ενάντια σε γκαλερί αν
οι συνθήκες είναι καλές, αν καταλάβω ότι ο άλλος σέβεται τα πράγματα και έχει το ίδιο πάθος, γιατί και ο γκαλερίστας είναι αυτός που ανακαλύπτει ια πράγματα.
Ψάχνει σαν ένας συλλέκτης.
Όταν υπάρχει αυτή η σχέση με τις δημιουργίες σας, πώς αντέχετε την αγορά τους;
Είναι δευτερεύον θέμα. Πρώτα απ’ όλα χρησιμοποιώ υλικά και τρόπους που δεν χρειάζονται πάρα πολλά χρήματα για να τα δείξεις. Στην τελευταία περίπτωση τα βάζεις σε ένα ντοσιέ, τα κουβαλάς στην πλάτη σου και πας. Έτσι, δεν εξαρτώμαι πολύ από τα χρήματα. Βέβαια, χρειάζεσαι τα χρήματα για να πας παρακάτω, αλλά δεν είναι το πρώτο πράγμα. Δεν ζωγραφίζεις γι’ αυτόν τον λόγο.
Έχετε ζήσει χρόνια έξω, αλλά πάντα επιστρέφατε εδώ.
Ακριβώς. Βέβαια, ανά πάσα στιγμή είμαι έτοιμος να φύγω. Δεν ανήκω πουθενά. Δεν με ενδιαφέρουν τα σύνορα. Και το άνοιγμα των συνόρων είναι για μένα η παγκοσμιοποίηση. Ακόμη και αυτός ο φόβος που υπάρχει, ότι όλα θα ισοπεδωθούν, αισθάνομαι όιι δεν ισχύει. Εδώ διαφέρουμε από γειτονιά σε γειτονιά, άρα πώς μπορεί να υπάρξει μια παγκόσμια ομοιομορφία;
Παρ’ όλα αυτά, δεν υπάρχει ομοιομορφία στην τέχνη σήμερα; Τα περισσότερα νέα παιδιά, παγκοσμίως, δουλεύουν με τα καινούργια μέσα.
Αυτό είναι ένα εργαλείο όμως. Μπορεί να χάσεις ιην ιδιαιτερότητα σου και με συμβατικά μέσα. Δεν νομίζω ότι φταίει αυτό, αλλά το ότι δεν βλέπει ο καθένας με τον προσωπικό του φακό.
Μιμείται;
Ναι, ναι. Φοβούνται, θέλει μεγάλα κότσια να προτείνεις τον δικό σου φακό. Όλοι περνάμε απ’ αυτό. Σήμερα υπάρχει μια σύγχυση παγκοσμίως, αλλά πιστεύω ότι θα ξεκαθαρίσει αυτή η υπόθεση. Είμαστε σε ένα μεταίχμιο αλλαγής πραγμάτων στον παγκόσμιο πολιτισμό.
Και προς τα πού θα πάει;
Προς καλύτερα, είμαι σίγουρος, και όχι από αισιοδοξία αλλά από υπολογισμούς. Δεν γίνεται αλλιώς. Δεν έχει συμβεί ποτέ το αντίθετο στα εκατομμύρια χρόνια της εξέλιξης του πολιτισμού.
Η ζωγραφική θα πεθάνει; Το φοβούνται πολλοί αυτό…
Βλέπετε, είμαι φαν του είδους (γέλια). Δοκίμασα τα πάντα, μη νομίζετε. Αλλά τα θεώρησα ευάλωτα, γιατί είναι… πρίζες, δεν εξυπηρετούν την ανάγκη μου τη στιγμή ακριβώς που θέλω να δημιουργήσω. Και η υπόθεση της τέχνης είναι εξάρτηση. Μπαίνεις όλο και πιο βαθιά και δεν τελειώνει.
* Μακεδόνικο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (εντός ΔΕΘ). Έκθεση του Γιώργου Ξένου «Γεωμετρία εν αναμονή». Διάρκεια έως τις 22 Απριλίου.